Transformacja cyfrowa w ostatnich latach wśród wielu branż stała się tematem numer jeden. Digitalizacja wkroczyła również w sektor finansów. Cyfrowy model płatności i przechowywania pieniędzy staje się rzeczywistością i toruje podmiotom z branży drogę do najwyższej wydajności i optymalizacji kosztów. Digitalizacja w finansach wiąże się jednak z wieloma wątpliwościami pod względem prawnym oraz technicznym, którym przyjrzymy się w poniższym artykule.

Finanse charakteryzują się bardzo wysokim tempem wdrażania nowoczesnych technologii. Firmy działające na tym polu określa się jako fintech. Na rynku coraz częściej pojawiają się podmioty wspierające sektor finansowy w zakresie implementacji nowoczesnych rozwiązań i nowych instrumentów finansowych. Nie ulega jednak wątpliwości, że wraz z rosnącym poziomem digitalizacji finansów, zaczęły pojawiać się pytania o bezpieczeństwo danych, a tym samym liczne wyzwania regulacyjne. Warto zatem zastanowić się, jak będzie się kształtowała nowa, zdigitalizowana przyszłość w finansach.

Digitalizacja w finansach: złożona kwestia

Dotychczas digitalizacja kojarzona była głównie z dematerializacją dokumentów w działach księgowości lub w przypadku zbiorów bibliotecznych i muzealnych, które skanowały stare księgi po to, aby utrwalić je na nośniku cyfrowym. Dziś automatyzacja i cyfryzacja stają się także stałym elementem krajobrazu finansów. Na rozwój digitalizacji w tym sektorze szczególnie duży wpływ miała pandemia COVID-19. Lockdown wymusił między innymi konieczność poszukiwania nowych rozwiązań w zakresie weryfikacji użytkowników (tak zwane procedury KYC i KYB).

Jednak digitalizacja to nie tylko skomplikowane algorytmy oceniające i weryfikujące użytkowników. Cyfryzacja sektora finansów uwzględnia również doskonale znane użytkownikom internetu chatboty oraz bardziej zaawansowane voiceboty, czyli specjalne programy komputerowe, wykorzystujące interfejs głosowy po to, aby komunikować się z klientem. Dzięki nim banki mogą zredukować liczbę pracowników infolinii i znacznie ograniczyć koszty.

Rozważając dostępne rozwiązania fintech, nie można nie wspomnieć o dynamicznym rozwoju kryptowalut i zdecentralizowanych płatności, które również stanowią integralną część sektora finansów. Kryptowaluty oparte są na technologii blockchain, czyli architekturze przechowywania informacji, gwarantującej wysoki stopień bezpieczeństwa transakcji. Banki dbają o ochronę kryptowalut poprzez rozgraniczenie klucza publicznego (odpowiednik konta bankowego) oraz klucza prywatnego, określanego jako SEED (odpowiednik hasła do konta). Ma to wpływ na rosnącą popularność tego środka płatniczego.

Nie ulega wątpliwości, że digitalizacja finansów z niesie za sobą także nowe wyzwania. Wymagane jest wprowadzenie dodatkowych rozwiązań zapewniających bezpieczeństwo klientom i organizacjom zarówno w aspekcie prawnym, jak i technicznym.

Aspekty prawne digitalizacji – jak się zabezpieczyć?

Omawiając aspekty prawne digitalizacji finansów, warto zwrócić uwagę na dwa wspomniane już obszary: KYC i KYB. KYC (Know Your Customer) to prawnie wymagana od banków procedura należytej staranności, której celem jest weryfikacja działań klienta. Poprzez KYC instytucje finansowe mogą upewnić się, że aktywności podejmowane przez ich klientów są legalne. Procedura ta skutecznie chroni przed kradzieżą tożsamości oraz zapobiega praniu brudnych pieniędzy. KYB (Know Your Business) z kolei ma za zadanie weryfikować przedsiębiorstwa korzystające z usług banków.

Kolejną skuteczną formą zabezpieczenia jest korzystanie z podpisu cyfrowego lub klucza prywatnego opartego na kryptografii asymetrycznej, w celu maksymalizacji skuteczności weryfikacji użytkownika podczas procesu uwierzytelniania. Umowy zabezpieczone w sposób elektroniczny, przechowywane na nośniku trwałym opartym o blockchain wpływają na coraz większe bezpieczeństwo prawne w sektorze finansów.

Aspekty techniczne digitalizacji

Digitalizacja całego sektora finansów szczególnie mocno wpływa na działalność banków, które wdrażają coraz bardziej nowoczesne rozwiązania fintech. Przede wszystkim branża finansowa, jako jeden z pierwszych sektorów, dostrzegła potencjał blockchain. Możliwości wykorzystania tej technologii są liczne. Przede wszystkim na  jej podstawie powstają nowoczesne i zdecentralizowane aplikacje (dApp), które w przeciwieństwie do typowych aplikacji nie posiadają kodu zlokalizowanego na scentralizowanych serwerach. Przez to żadna osoba, ani żaden podmiot nie mogą uzyskać pełnej kontroli nad aplikacją, co wpływa na wysoki poziom jej bezpieczeństwa.

Wykorzystując bazę danych, jaką jest blockchain, mamy swobodny dostęp do zdecentralizowanych płatności, bez konieczności udziału banku, jako czynnika certyfikującego. Wdrażanie rozwiązań blockchain nie tylko zapewnia anonimowość danych, ale również pełną transparentność dzięki blockchain explorerom. Są to swoiste “przeglądarki” umożliwiające odczytywanie wszelkich zapisów blockchain, w tym historii dokonywanych transakcji oraz ich weryfikację.

Weryfikacja partnera biznesowego

Z punktu widzenia bezpieczeństwa firmy, niezwykle istotny jest dobór partnerów, z którymi nawiązana zostanie współpraca. Digitalizacja i rozwój technologii umożliwia dziś organizacjom finansowym przeprowadzenie weryfikacji wiarygodności kontrahenta. Dzięki tego typu narzędziom nawiązywanie relacji biznesowych jest obarczone mniejszym ryzykiem i umożliwia skuteczną ochronę przedsiębiorstwa przed nieuczciwymi praktykami ze strony innych podmiotów.

Przyszłość digitalizacji

Digitalizacja zmienia oblicze finansów. Jej sukces zależy jednak od tego, czy firmy i osoby prywatne już teraz rozpoczną starania o zapewnienie sobie dostępu do odpowiednich technologii, aby zapobiec potencjalnym wyzwaniom prawnym i technicznym, które mogą pojawić się w najbliższej przyszłości.