W dzisiejszym artykule odpowiem na szereg pytań dotyczących prawidłowego dokonania oceny kredytowej. To istotny temat dla firm udzielających odroczonych płatności. Znajomość procesów i narzędzi pozwala na bezpieczne udzielenie kredytu kupieckiego nowemu kontrahentowi lub firmie, z którą od dawna współpracujemy jednak nie mamy pewności, czy jej poziom płynności finansowej nie uległ pogorszeniu.

Czym jest i czemu służy ocena kredytowa kontrahenta?

Ocena kredytowa kontrahenta jest składową procesu zarządzania należnościami i ma za zadanie ocenę ryzyka współpracy z wybraną firmą. Celem takiego działania jest określenie bezpiecznego poziomu długu, jaki kontrahent może mieć względem naszej firmy.

"Na koniec lutego 314 352 przedsiębiorstw miało łącznie 37,74 mld zł przeterminowanych zobowiązań w Rejestrze Dłużników BIG InfoMonitor i bazie informacji kredytowych BIK. Zaległości firm wobec banków i dostawców wzrosły w ciągu pierwszych dwóch miesięcy br. o ponad 419 mln zł (1,1 proc.), przybyło też 2785 niesolidnych dłużników" - BIG InfoMonitor.

Czy ocena zdolności kredytowej kontrahenta jest ważna?

Mogłoby się wydawać, że ocena zdolności kredytowej, to domena wyłącznie firm udzielających finansowania przedsiębiorcom - podmiotów takich jak banki, firmy leasingowe czy firmy faktoringowe itd. Z jakiego powodu zwykły przedsiębiorca miałby się zastanawiać, jaka jest zdolność kredytowa jego kontrahenta, skoro to nie on go finansuje. Nic bardziej mylnego. Przedsiębiorcy są przede wszystkim finansowani przez innych przedsiębiorców w formie kredytu kupieckiego, czy mówiąc prościej – odroczonego terminu zapłaty za towary lub usługi. Dlatego warto wiedzieć z kim będziemy mieli do czynienia, gdy wyjdziemy na rynek sprzedać swoje produkty.

Ale jak to zrobić?

Metod jest kilka. Gdy mamy takie umiejętności w organizacji można to robić we własnym zakresie, jednak ta droga jest raczej zarezerwowana dla dużych korporacji posiadających rozbudowane działy finansowe i dokonujących dogłębnej analizy kontrahentów. Co zrobić, gdy nie mamy takich możliwości? Najlepiej skorzystać z usług podmiotów, które w tym się specjalizują i świadczą takie usługi dla przedsiębiorców. Ocena ryzyka otrzymania zapłaty powinna być jednym z najważniejszych elementów przed pojęciem współpracy z nowym kontrahentem. Warto tę czynność powtórzyć sprawdzając sytuację ekonomiczną naszych kontrahentów.

Jakie elementy należy wziąć pod uwagę dokonując takiej oceny?

Odpowiedź jest zależna od wielu czynników, ale najprościej rzecz ujmując, powinniśmy się kierować wielkością oczekiwanego od nas kredytu kupieckiego. Im większy ma być dług, tym dokładniejsza powinna być ocena. Najprostszy sposób, to sprawdzenie kontrahenta w Biurach Informacji Gospodarczej takich jak KRD, ERIF czy BIG Infomonitor.

Kolejnym krokiem jest skorzystanie z wywiadowni gospodarczych, które oferują nieco więcej informacji o przedsiębiorcach. Należą do nich: historyczne dane finansowe (choć nie zawsze je posiadają), informacje o istotnych zdarzeniach w życiu tych firm, czy o powiazaniach osób zaangażowanych u naszego przedsiębiorcy. W tym ostatnim najczęściej chcielibyśmy wiedzieć czy dana osoba ma czystą historię, czy może większość firm, którymi zarządzała skończyło w upadłości oraz jakim rezultatem zakończył się proces upadłości. Można też skorzystać z usług firm, które się w tym po prostu specjalizują i wykorzystują wymienione powyżej informacje, ale same też dysponują odpowiednim know-how i doświadczeniem. Ich ocena zazwyczaj będzie znacznie trafniejsza.

Jak to wygląda w praktyce?

Różne firmy inaczej wykonują ten proces, jednak co do zasady powinien on być dość zbliżony. W pierwszej kolejności sprawdza się ogólne zadłużenie firmy i inne łatwo dostępne informacje, co może doprowadzić do dyskwalifikacji już na samym początku. Nikt nie powinien chcieć udzielić kredytu firmie, która już teraz nie jest w stanie spłacać swoich zobowiązań. Następnie warto zasięgnąć informacji z rynku, sprawdzić opinie w Internecie itd. Na końcu jak mamy taką możliwość, warto przejrzeć dane finansowe równolegle pytając o to jak duże zobowiązania finansowe ma dana firma.

Elementy oceny:

• Aktualne wyniki finansowe
• Zabezpieczenia
• Zaświadczenia o niezaleganiu w ZUS i US
• Opinie innych firm nt. współpracy z kontrahentem

Kto jest odpowiedzialny za ocenę kredytową kontrahenta?

Zawsze przedsiębiorca. Nawet jeżeli korzystamy z pomocy wyspecjalizowanych firm, to końcowa decyzja jest w rękach przedsiębiorcy. Chyba, że zdecyduje się on skorzystać z faktoringu pełnego (tzn. z przejęciem ryzyka), wtedy odpowiedzialność zostanie przejęta przez faktora, ale trzeba się liczyć z pewnym kosztem jaki to ze sobą niesie.

Czy są dostępne do tego narzędzia?

Narzędziami, które możemy wykorzystać do sprawdzenia firmy są wcześniej wspomniane rejestry, a także jak pisałam w artykule: Jakie dane pozwalają określić wiarygodność kontrahenta i jak je zdobywać? CEIDG (w przypadku działalności jednoosobowych), KRS (w przypadku spółek prawa handlowego), GUS (w przypadku firm, ale też organizacji pozarządowych i innych, np. spółdzielni mieszkaniowych). Narzędzi jest niewiele i nie są kompleksowe. Nie łączą wszystkich danych o firmie w całość. inBillo udostępnia raport, dzięki któremu można szybko i w prosty sposób dokonać oceny bezpieczeństwa współpracy.

Czy ocena kredytowa jest ważna?

Jest bardzo ważna. W momencie, gdy zdecydujemy się kredytować innych przedsiębiorców nie sprawdzając ich wiarygodności ani możliwości finansowych, wystawiamy się na bardzo duże ryzyko. To jest jak jazda samochodem w nocy bez świateł. Lepiej włączyć światła, a jeszcze lepiej użyć świateł drogowych, niż postojowych. Więcej informacji nt. bezpieczeństwa transakcji uzyskasz kontaktując się ze specjalistą ds. płynności finansowej.